Từ 2026, Nhà nước bổ sung 3 trường hợp thu hồi đất cho phát triển kinh tế, gồm khu thương mại tự do, trung tâm tài chính quốc tế và các dự án lớn khác.
### Từ 2026: Quốc hội Phê duyệt Cơ chế Thu hồi Đất Mới, Mở Đường cho Các Dự Án Kinh tế Trọng Điểm
Sáng ngày 11/12, với tỷ lệ tán thành áp đảo lên đến hơn 90% đại biểu, Quốc hội đã chính thức thông qua Nghị quyết về một số cơ chế đặc thù nhằm giải quyết vướng mắc trong việc triển khai Luật Đất đai. Quyết định quan trọng này mang đến những thay đổi đáng kể trong quy định về thu hồi đất và phương pháp bồi thường, dự kiến sẽ có hiệu lực từ đầu năm 2026.
**Bổ Sung Các Trường Hợp Thu Hồi Đất Vì Mục Tiêu Kinh Tế – Xã Hội**
Điểm nổi bật của Nghị quyết là việc bổ sung thêm ba trường hợp mà Nhà nước có thể thực hiện quyền thu hồi đất để phục vụ mục tiêu phát triển kinh tế – xã hội.
Thứ nhất, các dự án chiến lược như khu thương mại tự do hay trung tâm tài chính quốc tế sẽ nằm trong diện này.
Thứ hai, đối với những dự án mà chủ đầu tư đã chủ động đàm phán thành công việc chuyển nhượng quyền sử dụng đất với hơn 75% diện tích và hơn 75% số người sở hữu đất, Hội đồng nhân dân (HĐND) cấp tỉnh sẽ xem xét và chấp thuận việc thu hồi phần diện tích còn lại để giao cho nhà đầu tư hoàn tất dự án.
Cuối cùng, Nhà nước cũng sẽ tiến hành thu hồi đất để tạo lập quỹ đất phục vụ thanh toán theo các hợp đồng xây dựng – chuyển giao (BT), cho thuê đất, hoặc tiếp tục duy trì hoạt động sản xuất kinh doanh.
Các quy định bổ sung này sẽ chính thức được áp dụng từ ngày 01/01/2026. Hiện tại, Luật Đất đai đã liệt kê 32 trường hợp thu hồi đất vì mục tiêu kinh tế – xã hội, bao gồm các công trình công cộng, trụ sở cơ quan nhà nước, và các dự án quy mô lớn như khu công nghiệp, cụm công nghiệp, khu công nghệ cao hay các hoạt động lấn biển.
**Cơ Chế Bồi Thường Đất Thay Đổi: Áp Dụng Bảng Giá Đất và Hệ Số Điều Chỉnh**
Bên cạnh việc mở rộng các trường hợp thu hồi, Nghị quyết cũng đưa ra sự điều chỉnh đáng kể trong cơ chế bồi thường đất. Thay vì dựa trên giá đất cụ thể do UBND địa phương quyết định tại thời điểm duyệt phương án bồi thường và tái định cư như hiện hành, từ năm 2026, việc định giá bồi thường sẽ căn cứ vào bảng giá đất và hệ số điều chỉnh. Bảng giá đất này sẽ được xây dựng chi tiết theo từng loại đất, vị trí và khu vực, do HĐND cấp tỉnh ban hành và có thể được sửa đổi, bổ sung khi cần thiết để phù hợp với thực tiễn.
**Quy Trình Thông Báo và Đối Thoại Được Quy Định Chặt Chẽ**
Để đảm bảo quyền lợi của người dân, Nghị quyết quy định chặt chẽ về quy trình trước khi thu hồi đất. Cơ quan chức năng phải thông báo cho người sử dụng đất bị thu hồi trước tối thiểu 60 ngày đối với đất nông nghiệp và 120 ngày đối với đất phi nông nghiệp (như đất thương mại, dịch vụ). Phương án bồi thường, hỗ trợ và tái định cư phải được niêm yết công khai tại trụ sở UBND cấp xã trong thời gian 10 ngày. Trong trường hợp vẫn còn những ý kiến chưa đồng thuận từ phía người dân, các nhà quản lý có trách nhiệm tổ chức đối thoại trực tiếp trong vòng 30 ngày kể từ khi tiếp nhận phản hồi.
Những điều chỉnh quan trọng trong chính sách thu hồi đất và cơ chế bồi thường này cho thấy nỗ lực của Quốc hội trong việc tháo gỡ khó khăn, đẩy nhanh tiến độ thực hiện các dự án phát triển kinh tế – xã hội trọng điểm. Việc áp dụng các quy định mới từ đầu năm 2026 hứa hẹn tạo ra khung pháp lý rõ ràng, minh bạch hơn, đồng thời tăng cường tính khả thi cho các dự án lớn, nhưng cũng đòi hỏi sự triển khai thận trọng để hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, nhà đầu tư và người dân.
