Viện Kinh tế Tài nguyên và Môi trường TP.HCM đề nghị lùi thời điểm chuyển giao nhiệm vụ đăng ký đất đai về cấp xã cho đến khi hoàn tất số hóa dữ liệu, nhằm đảm bảo hiệu quả và minh bạch.
## TP.HCM Kiến Nghị Hoãn Chuyển Giao Nhiệm Vụ Đăng Ký Đất Đai Về Cấp Xã: Chờ Hoàn Thiện Số Hóa
**Thành phố Hồ Chí Minh, [Ngày tháng năm hiện tại]** – Viện Kinh tế Tài nguyên và Môi trường TP.HCM (IENRE HCMC) mới đây đã gửi văn bản kiến nghị lên Thường trực Ban Bí thư, Thủ tướng Chính phủ và Bộ Nông nghiệp & Phát triển Nông thôn, đề xuất tạm hoãn việc chuyển giao nhiệm vụ đăng ký đất đai cho chính quyền cấp xã. Theo IENRE HCMC, động thái này nên được thực hiện sau khi cơ sở dữ liệu quốc gia về đất đai được số hóa hoàn chỉnh, thay vì triển khai theo kế hoạch ban đầu vào ngày 15/10.
Đề xuất này xuất phát từ mong muốn đảm bảo quá trình vận hành hệ thống một cửa tại cấp xã diễn ra thuận lợi, minh bạch và hiệu quả hơn. IENRE HCMC nhấn mạnh tầm quan trọng của việc có một nền tảng dữ liệu vững chắc trước khi giao phó các trọng trách mới cho chính quyền địa phương.
**Bối Cảnh Và Lo Ngại Từ Các Chuyên Gia**
Kiến nghị của IENRE HCMC được đưa ra trong bối cảnh Đảng ủy Cục Quản lý đất đai đã đề xuất ngừng hoạt động các Chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đai trực thuộc Sở Nông nghiệp và Môi trường, đồng thời chuyển giao thẩm quyền, chức năng và nhiệm vụ của các chi nhánh này về cho Ủy ban nhân dân cấp xã kể từ ngày 15/10. Trong khi đó, các văn phòng cấp tỉnh vẫn được duy trì.
Theo IENRE HCMC, kinh nghiệm vận hành chính quyền địa phương hai cấp trong thời gian qua vẫn còn đối mặt với nhiều thách thức, khi cán bộ chưa hoàn toàn quen thuộc với các quy trình và chính sách mới. Dù mô hình mới đang dần ổn định, nhiều quy định liên quan vẫn cần thêm thời gian để chuẩn hóa và hoàn thiện, nhằm đảm bảo sự đồng bộ với các bộ luật mới.
Luật Đất đai năm 2024 quy định yêu cầu số hóa toàn bộ dữ liệu đất đai trên cả nước. Các địa phương hiện đang trong giai đoạn thống kê và chuẩn hóa dữ liệu theo kế hoạch 90 ngày. Trong bối cảnh này, một số chuyên gia cũng bày tỏ quan điểm rằng việc bãi bỏ các Chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đai và chuyển nhiệm vụ về cấp xã từ ngày 15/10 là “chưa phù hợp”, vì có thể dẫn đến nhiều trở ngại về kỹ thuật và nhân sự.
**Thực Tiễn Tại TP.HCM Và Những Hệ Lụy Tiềm Ẩn**
Thành phố Hồ Chí Minh, với khối lượng dữ liệu đất đai đồ sộ nhất cả nước, đang trong quá trình làm sạch dữ liệu, số hóa thông tin thửa đất, lô đất và tích hợp vào cơ sở dữ liệu quốc gia. IENRE HCMC cảnh báo rằng khi hạ tầng công nghệ và dữ liệu số chưa hoàn thiện, đặc biệt là chưa được đồng bộ với hệ thống định danh điện tử VNeID, việc chuyển giao nhiệm vụ ngay lập tức cho cấp xã sẽ dễ gây ra tình trạng ách tắc, ảnh hưởng tiêu cực đến quyền lợi của người dân và doanh nghiệp.
Viện cũng phân tích rằng các Chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đai hiện nay là đơn vị sự nghiệp tự chủ, có khả năng linh hoạt trong việc thuê ngoài nhân lực và tài chính để đáp ứng nhu cầu thực tế. Ngược lại, nếu toàn bộ nhiệm vụ này được giao cho cấp xã – nơi thường bị khống chế về biên chế và quỹ lương – tình trạng quá tải công việc là khó tránh khỏi. Điều này không chỉ kéo dài thời gian giải quyết hồ sơ mà còn phát sinh thêm chi phí ngân sách.
**Đề Xuất Dài Hạn Và Giải Pháp Trước Mắt**
Tiến sĩ Phạm Viết Thuận, Viện trưởng Viện Kinh tế Tài nguyên và Môi trường, chia sẻ về tầm nhìn dài hạn: trong tương lai, khi Trung tâm chuyển đổi số quốc gia đi vào hoạt động với công nghệ blockchain, hệ thống này có thể xử lý hàng triệu dữ liệu cùng lúc và truy cập mỗi giây. Khi đó, việc giao quyền đăng ký, cập nhật và cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho cấp xã mới nên được cân nhắc, đảm bảo tính sẵn sàng của hạ tầng, nhân lực và dữ liệu.
Trước mắt, ông Thuận đề xuất “có thể xem xét giao thêm thẩm quyền cấp sổ hồng, kể cả cấp lần đầu, cho Chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đai để giảm tải cho cấp xã, đồng thời tiết kiệm chi ngân sách”.
Hệ thống văn phòng đăng ký đất đai trên toàn quốc hiện là đơn vị sự nghiệp công lập, trực thuộc Sở Nông nghiệp và Môi trường, với các chi nhánh đặt tại các phường, thành phố trực thuộc. Toàn bộ mạng lưới này chịu sự quản lý chuyên môn thống nhất của Cục Quản lý đất đai thuộc Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn.
Việc IENRE HCMC đưa ra đề xuất này cho thấy sự thận trọng và mong muốn đảm bảo một quá trình chuyển đổi suôn sẻ, hiệu quả, tránh gây xáo trộn và ảnh hưởng đến dịch vụ công thiết yếu liên quan đến đất đai cho người dân và doanh nghiệp.
