HoREA đề xuất giảm 80% tiền sử dụng đất tái định cư, tháo gỡ khó khăn cho người dân ven kênh rạch an cư lạc nghiệp.
## HoREA Đề Xuất Giảm 80% Tiền Sử Dụng Đất Tái Định Cư: Gỡ Nút Thắt An Cư Cho Người Dân Ven Kênh
**TP. Hồ Chí Minh** – Nhằm tháo gỡ gánh nặng tài chính và đẩy nhanh công tác chỉnh trang đô thị, Hiệp hội Bất động sản TP. Hồ Chí Minh (HoREA) vừa gửi kiến nghị lên Quốc hội, đề xuất một giải pháp đột phá: giảm 80% mức thu tiền sử dụng đất đối với các hộ gia đình tái định cư từ các dự án di dời, giải tỏa nhà ven kênh rạch.
Theo HoREA, quy định hiện hành buộc các hộ dân khi nhận suất tái định cư phải nộp tiền sử dụng đất dựa trên 100% bảng giá đất của thành phố, nhân với hệ số điều chỉnh. Thực tế cho thấy, khoản tiền này thường lên tới hàng trăm triệu đồng cho mỗi căn hộ hoặc nền đất, trở thành một rào cản tài chính khổng lồ đối với nhiều gia đình có thu nhập thấp – những người vừa mất đi chỗ ở và sinh kế sau giải tỏa. Nhiều trường hợp không đủ khả năng chi trả, dẫn đến việc khó khăn trong việc hoàn tất thủ tục cấp sổ hồng và ổn định cuộc sống tại nơi ở mới.
Thay vào đó, HoREA kiến nghị chỉ tính 20% giá đất theo bảng giá, nhân với hệ số điều chỉnh và diện tích đất ở. Đây được kỳ vọng sẽ là một mức phí “dễ thở” hơn đáng kể, đặc biệt hỗ trợ nhóm dân cư yếu thế nhanh chóng an cư lạc nghiệp.
### Chậm trễ di dời: Áp lực chồng chất
TP. Hồ Chí Minh đã trải qua ba thập kỷ (từ năm 1993) triển khai các chương trình di dời, chỉnh trang đô thị dọc các tuyến kênh rạch. Giai đoạn 1993-2020, thành phố đã di dời thành công hơn 44.000 căn nhà, trong đó riêng dự án Nhiêu Lộc – Thị Nghè đã cải thiện đáng kể đời sống cho hơn 7.000 hộ dân. Tuy nhiên, tốc độ di dời đang có dấu hiệu chững lại đáng báo động. Nếu giai đoạn 2001-2005 chứng kiến hơn 15.500 căn được di dời, thì giai đoạn 2016-2020 con số này giảm xuống chỉ còn chưa đầy 2.500 căn.
Kế hoạch giai đoạn 2021-2025 đặt mục tiêu di dời 6.500 căn, nhưng tính đến tháng 7 năm nay mới chỉ đạt gần 3.000 căn. Dự kiến cả năm, thành phố chỉ có thể hoàn thành khoảng 85% kế hoạch đề ra. Hiện tại, vẫn còn hơn 39.600 căn nhà lụp xụp dọc 398 tuyến kênh rạch, nơi khoảng 65.000 hộ dân đang sinh sống trong điều kiện thiếu thốn, tạm bợ, thiếu an toàn và không đảm bảo các điều kiện sinh hoạt cơ bản.
Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch HoREA, giải thích rằng nhiều hộ dân sống ven kênh rạch đã sinh sống lâu năm nhưng do nhà xây dựng trên đất lấn chiếm nên không đủ điều kiện để nhận bồi thường về đất ở. Khoản tiền họ nhận được chủ yếu là hỗ trợ xây dựng với giá trị rất thấp. Do đó, việc phải nộp hàng trăm triệu đồng tiền sử dụng đất để làm sổ hồng khi chuyển đến nơi ở mới trở thành một gánh nặng tài chính không thể kham nổi. “Không ít hộ phải nộp số tiền quá khả năng, giữ nguyên mức thu hiện nay thì rất khó thuyết phục người dân đồng thuận di dời”, ông Châu nhấn mạnh.
### Hài hòa chính sách vì mục tiêu nhân văn
HoREA cũng lập luận rằng chính sách tái định cư cần có sự hài hòa và tương đồng với các đề xuất khác của Nhà nước, điển hình như Bộ Tài chính đang xem xét cho phép hộ dân chuyển đổi mục đích sử dụng đất nông nghiệp sang đất ở chỉ phải nộp 30-50% giá đất. Hiệp hội khẳng định mục tiêu cao nhất của chương trình chỉnh trang kênh rạch là cải thiện chất lượng sống cho người dân, vì vậy chính sách cần “mềm” hơn, mang tính nhân văn sâu sắc để người dân có thể thực sự ổn định cuộc sống tại nơi ở mới.
Nếu kiến nghị này được điều chỉnh và áp dụng phù hợp, TP. Hồ Chí Minh có thể đẩy nhanh đáng kể công tác giải phóng mặt bằng, hướng tới mục tiêu đầy tham vọng là di dời 20.000 căn nhà ven kênh rạch trong giai đoạn 2026-2030, góp phần kiến tạo một đô thị văn minh và nhân ái hơn.
*Phương Uyên*
