Quốc hội thảo luận về đề xuất áp dụng tỷ lệ 75% đồng thuận để Nhà nước thu hồi đất cho dự án trọng điểm, nhưng không đại trà.

## Quốc hội “mổ xẻ” cơ chế thu hồi đất: Tỷ lệ 75% đồng thuận gây tranh cãi và đề xuất giới hạn áp dụng

**Hà Nội** – Chiều 1/12, các đại biểu Quốc hội đã tiến hành thảo luận tại hội trường về dự thảo Nghị quyết nhằm tháo gỡ những vướng mắc trong việc thi hành Luật Đất đai. Trọng tâm của phiên thảo luận xoay quanh đề xuất Nhà nước sẽ thu hồi phần diện tích đất còn lại để giao cho nhà đầu tư, trong trường hợp chủ đầu tư đã đạt được sự đồng thuận từ trên 75% diện tích đất và hơn 75% số lượng người sử dụng đất cho các dự án phát triển kinh tế – xã hội. Hội đồng nhân dân (HĐND) cấp tỉnh sẽ là cơ quan quyết định việc thu hồi phần đất này.

### Những băn khoăn về tính khả thi và cơ sở khoa học của tỷ lệ 75%

Ông Trần Văn Tiến, Ủy viên kiêm nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính, bày tỏ lo ngại về tính khả thi của quy định này, cho rằng việc phải đáp ứng đồng thời cả hai điều kiện về diện tích và số lượng chủ sở hữu đất là thách thức lớn. Ông cũng đặt vấn đề về căn cứ để xác định tỷ lệ đồng thuận là 75%, thay vì một mức khác như 60%, đồng thời đề nghị cơ quan soạn thảo cần có khảo sát, đánh giá cụ thể về số lượng dự án có thể đáp ứng cả hai tiêu chí này.

Cùng quan điểm, bà Nguyễn Thị Thu Thủy, Ủy viên kiêm nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp, nhấn mạnh sự cần thiết phải làm rõ phạm vi áp dụng tỷ lệ 75% để đảm bảo ổn định xã hội, an ninh trật tự tại địa phương, đặc biệt là sự đồng thuận của người dân, bởi quy mô và đặc điểm các dự án rất đa dạng. Bà cũng cảnh báo rằng 25% diện tích đất còn lại có thể là mầm mống gây ra bất ổn xã hội, khiếu nại và các vụ kiện hành chính.

### Giải pháp cho “điểm nghẽn” nhưng cần minh bạch hóa

Ngược lại, ông Dương Khắc Mai, Phó trưởng đoàn Đại biểu tỉnh Lâm Đồng, đánh giá cao đề xuất bổ sung tại dự thảo, xem đây là giải pháp then chốt để tháo gỡ những “nút thắt” kéo dài nhiều năm qua, tránh tình trạng toàn bộ dự án bị đình trệ vì một số ít người dân không chấp thuận. Tuy nhiên, ông Mai cũng lưu ý rằng cần có cơ sở khoa học vững chắc cho tỷ lệ 75% để đảm bảo cân bằng lợi ích. Ông gợi ý việc cung cấp số liệu thống kê về các dự án bị đình trệ do không đạt được thỏa thuận, hoặc tỷ lệ phổ biến mà nhà đầu tư thường đạt được khi đàm phán, sẽ giúp quy định trở nên thuyết phục hơn.

### Đề xuất giới hạn áp dụng và nâng cao an toàn pháp lý

Ông Hà Sỹ Đồng, nguyên quyền Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Trị, đưa ra đề xuất quan trọng: Quốc hội nên cân nhắc chỉ áp dụng tỷ lệ 75% này cho các dự án trọng điểm quốc gia, hạ tầng chiến lược, hoặc những dự án đã kéo dài thời gian bồi thường mà chưa hoàn thành, thay vì áp dụng một cách đại trà. Để gia tăng tính an toàn pháp lý và độ tin cậy, ông Đồng góp ý có thể nâng tỷ lệ đồng thuận lên 80-85%.

Điểm cốt lõi mà ông Đồng muốn nhấn mạnh là không phải tỷ lệ phần trăm, mà chính là cơ chế xác định giá bồi thường, quy trình đối thoại, chính sách tái định cư và cơ chế giám sát độc lập. Ông đề xuất thành lập một hội đồng thương lượng độc lập, mời các tổ chức định giá đất có uy tín và công khai minh bạch toàn bộ hồ sơ. Qua đó, người dân sẽ cảm nhận được chính sách không phải là sự ép buộc, mà là một quá trình thỏa thuận trên nền tảng công bằng, bình đẳng. “Một chính sách đất đai chỉ thực sự có giá trị khi người dân cảm thấy quyền lợi của mình được tôn trọng và đảm bảo trước khi Nhà nước thu hồi đất vì mục tiêu phát triển chung,” ông Hà Sỹ Đồng khẳng định.

### Hai phương án bồi thường và sự ủng hộ của đại biểu

Tại dự thảo mới nhất trình Quốc hội vào ngày 30/11, Chính phủ đã bổ sung hai phương án bồi thường, hỗ trợ và tái định cư cho trường hợp đạt tỷ lệ đồng thuận 75%. Nhiều đại biểu đã bày tỏ sự ủng hộ đối với phương án thứ hai: nếu giá đất trung bình đã thỏa thuận cao hơn mức bồi thường theo phương án của Nhà nước, phần chênh lệch này sẽ do nhà đầu tư chi trả thêm và được tính vào tổng chi phí đầu tư của dự án.

Bà Nguyễn Thị Việt Nga, Phó đoàn đại biểu TP Hải Phòng, nhận định phương án này tạo sự hài hòa giữa quyền lợi của Nhà nước, người dân có đất bị thu hồi và chủ đầu tư, từ đó giảm thiểu nguy cơ phát sinh tranh chấp, khiếu kiện. Tương tự, bà Đàng Thị Mỹ Hương, Phó đoàn đại biểu Khánh Hòa, cũng cho rằng phương án này phần nào khắc phục được tình trạng giá bồi thường thấp hơn giá thị trường, gây thiệt hại cho người dân.

### Giải trình từ Bộ trưởng và các trường hợp thu hồi đất bổ sung

Giải trình sau các ý kiến, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Trần Đức Thắng cho biết Luật Đất đai 2024 đã quy định 31 trường hợp Nhà nước thu hồi đất. Tuy nhiên, để đáp ứng mục tiêu thúc đẩy tăng trưởng kinh tế hai con số, dự thảo nghị quyết cần bổ sung thêm ba trường hợp Nhà nước thu hồi đất, bao gồm: các dự án trong khu thương mại tự do, trung tâm tài chính quốc tế; thu hồi đất để tạo quỹ đất thanh toán dự án theo hợp đồng; và thu hồi phần diện tích còn lại sau khi nhà đầu tư đã thỏa thuận được trên 75% diện tích và 75% số lượng người sử dụng đất.

Về các góp ý liên quan đến tỷ lệ 75%, Bộ trưởng Thắng nhấn mạnh rằng cơ quan soạn thảo xem đây là trường hợp đặc biệt, đòi hỏi phải được đánh giá kỹ lưỡng trên nhiều khía cạnh như kinh tế – xã hội, an ninh trật tự và việc bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của người dân. Ông khẳng định dự thảo nghị quyết đã quy định rõ trách nhiệm của HĐND cấp tỉnh trong việc xem xét, quyết định thu hồi phần diện tích còn lại. Đối với các phương án bồi thường, Bộ trưởng cho biết Chính phủ sẽ phối hợp với cơ quan thẩm tra để nghiên cứu và lựa chọn phương án tối ưu nhất trước khi báo cáo Quốc hội.

Dự kiến, Quốc hội sẽ biểu quyết thông qua Nghị quyết tháo gỡ khó khăn trong thi hành Luật Đất đai vào ngày 11/12.