HoREA kiến nghị cấm cả doanh nghiệp, cá nhân bỏ cọc đấu giá đất, tăng răn đe để ngăn thổi giá, méo mó thị trường và thất thu ngân sách.
### HoREA Thúc Đẩy Cấm Doanh Nghiệp Bỏ Cọc Đấu Giá Đất: Chặn Đứng Thao Túng, Đảm Bảo Minh Bạch Thị Trường
Trong bối cảnh thị trường bất động sản chứng kiến nhiều trường hợp trả giá cao bất thường rồi bỏ cọc, gây méo mó và thất thoát ngân sách, Hiệp hội Bất động sản TP. HCM (HoREA) vừa đưa ra kiến nghị quyết liệt nhằm siết chặt các quy định về đấu giá quyền sử dụng đất. Điểm nhấn trong đề xuất của HoREA là mở rộng lệnh cấm tham gia đấu giá đối với cả tổ chức kinh tế và cá nhân vi phạm, thay vì chỉ tập trung vào cá nhân như dự thảo hiện hành của Chính phủ.
Góp ý vào dự thảo Nghị quyết của Chính phủ về xử lý vướng mắc trong đấu giá quyền sử dụng đất, HoREA nhấn mạnh thực trạng nhiều doanh nghiệp tham gia đấu giá, sau đó trúng thầu nhưng lại bỏ cọc hoặc chậm trễ thanh toán. Hiệp hội chỉ ra rằng dự thảo hiện hành mới chỉ áp dụng lệnh cấm đối với cá nhân trong trường hợp giao đất ở, điều này chưa phản ánh đúng thực tế và không đủ sức răn đe. “Nếu chỉ giới hạn đối tượng là cá nhân sẽ không thể bao quát hết tình hình thực tiễn, bởi chính các doanh nghiệp mới là bên tham gia đấu giá với quy mô lớn và có ảnh hưởng đáng kể đến diễn biến thị trường”, HoREA phân tích.
Do đó, HoREA đề nghị mở rộng phạm vi cấm áp dụng cho cả cá nhân và tổ chức, bao gồm mọi hình thức giao đất hoặc cho thuê đất. Hai hành vi vi phạm chính cần được chế tài là bỏ tiền đặt cọc và không hoàn thành nghĩa vụ thanh toán theo đúng thời hạn. Theo HoREA, cơ chế này sẽ tạo ra hiệu quả răn đe rõ rệt: dù doanh nghiệp nhỏ có thể cố gắng lập pháp nhân mới, nhưng các tập đoàn lớn sẽ phải thận trọng hơn trước nguy cơ bị cấm, từ đó giảm thiểu tình trạng thao túng và làm giá trong đấu giá.
Về mức bồi thường khi bỏ cọc, HoREA nhận định quy định hiện tại trong dự thảo còn quá thấp, không đủ sức răn đe. Nguyên nhân là phần lớn các cuộc đấu giá do đơn vị công lập tổ chức, tuân theo khung phí Nhà nước, dẫn đến mức phạt chưa tương xứng với thiệt hại. Để khắc phục, Hiệp hội đề xuất bổ sung hình thức xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bổ trợ tư pháp và sửa đổi Nghị định 82/2020 để làm rõ hành vi bỏ cọc là một vi phạm cụ thể.
Đồng thời, HoREA cũng ủng hộ kiến nghị nâng cao mức tiền đặt trước khi tham gia đấu giá. Thay vì mức 10-20% giá khởi điểm như hiện nay, Hiệp hội đề xuất nâng lên tối thiểu 20% và tối đa 50%. Mục tiêu của việc tăng tiền đặt cọc là nhằm sàng lọc những nhà đầu tư thiếu năng lực tài chính thực sự, đồng thời ngăn chặn các đối tượng tham gia chỉ để đẩy giá ảo rồi rút lui, gây nhiễu loạn thị trường.
Những đề xuất trên không phải là mới mẻ. Trước đó, Bộ Tư pháp cũng đã đưa ra những kiến nghị tương tự. Theo đó, người bỏ cọc sẽ phải bồi thường toàn bộ chi phí phát sinh và đối mặt với lệnh cấm tham gia đấu giá từ 2 đến 5 năm. Đối với trường hợp trúng đấu giá nhưng không nộp tiền đúng hạn, thời gian cấm sẽ từ 6 tháng đến 3 năm. Nếu được Chính phủ thông qua, Nghị quyết này dự kiến sẽ có hiệu lực thi hành cho đến ngày 28/2/2027.
Loạt kiến nghị được đưa ra trong bối cảnh những vụ việc trả giá cao bất thường, bị nghi ngờ là sự cấu kết để thao túng giá rồi bỏ cọc, đã gây ra những hệ lụy nghiêm trọng như méo mó thị trường và thất thu đáng kể cho ngân sách nhà nước. Các chế tài hiện hành rõ ràng chưa đủ mạnh để giải quyết triệt để tình trạng này, đặt ra yêu cầu cấp thiết phải có những điều chỉnh pháp lý kịp thời và hiệu quả.
Có thể thấy, các đề xuất từ HoREA, cùng với những kiến nghị trước đó của Bộ Tư pháp, đều hướng tới mục tiêu xây dựng một thị trường đấu giá quyền sử dụng đất minh bạch, công bằng và hiệu quả hơn. Việc siết chặt quy định, tăng cường chế tài xử phạt sẽ góp phần ngăn chặn hành vi trục lợi, thao túng, bảo vệ nguồn thu ngân sách và tạo môi trường cạnh tranh lành mạnh cho các nhà đầu tư chân chính.
