TP.HCM sẽ triển khai thí điểm mô hình phát triển đô thị TOD tại 5 ga metro số 2, nhằm tối ưu hóa đất đai và giao thông công cộng.
## TP.HCM Đẩy Mạnh Phát Triển Đô Thị TOD: Thí Điểm Tại 5 Ga Metro Số 2
**Thành phố Hồ Chí Minh đang chuẩn bị một bước đi chiến lược nhằm định hình lại không gian đô thị, thông qua việc thí điểm mô hình Phát triển Đô thị theo Định hướng Giao thông Công cộng (TOD) tại 5 điểm trọng yếu dọc tuyến metro số 2 (Bến Thành – Tham Lương). Quyết định này, vừa được UBND TP.HCM thông qua, kỳ vọng xây dựng các khu vực đô thị nén, tối ưu hóa hiệu quả sử dụng đất và ưu tiên hệ thống giao thông công cộng.**
Phạm vi nghiên cứu chi tiết cho việc triển khai mô hình TOD bao phủ toàn bộ tuyến metro số 2, trải dài qua 12 nhà ga và khu vực depot Tham Lương. Để định vị các khu vực phát triển, một không gian TOD sẽ được xác lập trong bán kính 1 km tính từ mỗi nhà ga. Đáng chú ý, chính quyền thành phố sẽ áp dụng phương pháp linh hoạt trong việc xem xét các lô đất chỉ nằm một phần trong bán kính này, thay vì một quy định cứng nhắc, nhằm phù hợp với đặc thù từng vị trí cụ thể.
Trong giai đoạn đầu tiên của dự án, 5 địa điểm đã được lựa chọn để tiến hành thí điểm mô hình TOD, bao gồm depot Tham Lương, ga Phạm Văn Bạch, ga Tân Bình, ga Bảy Hiền và ga Bến Thành. Sau khi tổng kết và đánh giá kết quả từ nhóm thí điểm ban đầu, thành phố sẽ tiếp tục mở rộng việc đánh giá và triển khai TOD tại các nhà ga còn lại trên tuyến.
TOD, một khái niệm đã phổ biến trên thế giới, là mô hình quy hoạch và phát triển đô thị lấy sự phát triển của giao thông công cộng làm trọng tâm. Mặc dù đã được áp dụng rộng rãi ở nhiều quốc gia, đây vẫn là một phương pháp tiếp cận tương đối mới mẻ tại Việt Nam.
Để đảm bảo việc triển khai diễn ra suôn sẻ, UBND TP.HCM đã phân công rõ ràng trách nhiệm cho các sở ban ngành liên quan. Sở Quy hoạch – Kiến trúc sẽ chịu trách nhiệm rà soát, lập hồ sơ, dự toán chi phí và lựa chọn đơn vị tư vấn phù hợp để xây dựng các đồ án quy hoạch chi tiết. Sở Tài chính được giao nhiệm vụ phân bổ nguồn vốn cần thiết và xác định các khu vực tiềm năng để kêu gọi đầu tư. Riêng Sở Nông nghiệp và Môi trường sẽ có vai trò quan trọng trong việc kiểm tra quỹ đất, các hồ sơ pháp lý liên quan và đề xuất hướng xử lý cho những vướng mắc phát sinh.
Theo tinh thần của Nghị quyết 38, các khu vực TOD sẽ được ưu tiên phát triển theo hướng đa chức năng, kết hợp hài hòa giữa không gian cư trú, thương mại, văn phòng và các dịch vụ khác. Tất cả các tiện ích này sẽ nằm trong phạm vi dễ dàng tiếp cận bằng đi bộ từ nhà ga metro. Định hướng này được kỳ vọng sẽ mang lại hiệu quả khai thác đất đai tối ưu, nâng cao sức hấp dẫn của giao thông công cộng, từ đó góp phần giảm thiểu lượng phương tiện cá nhân lưu thông và cải thiện tình trạng ô nhiễm môi trường đô thị. Đặc biệt, quá trình quy hoạch cũng phải đồng thời xem xét yếu tố cảnh quan và những giá trị văn hóa lịch sử đặc trưng của từng khu vực.
Trước đây, TP.HCM từng đề ra kế hoạch phát triển TOD tại 9 vị trí chiến lược dọc ba dự án giao thông trọng điểm đang triển khai, bao gồm metro số 1 (Bến Thành – Suối Tiên), metro số 2 (Bến Thành – Tham Lương) và Vành đai 3. Cụ thể đối với tuyến Metro số 2, thành phố đã dự kiến thu hồi ba khu đất lớn để phục vụ mô hình TOD, gồm Trung tâm Triển lãm và Thể dục thể thao quận Tân Bình, khu đất ô số I/82A Tây Thạnh tại quận Tân Phú, và khu C30 nằm giữa quận 10 và Tân Bình.
Dự kiến từ năm 2026 đến 2028, thành phố sẽ tiếp tục mở rộng các khu vực TOD tại hai vị trí khác là xã Tân Hiệp thuộc huyện Hóc Môn và khu vực quanh ga Tân Kiên của huyện Bình Chánh. Những địa điểm này sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc kết nối giao thông với Vành đai 3 và tuyến đường sắt TP.HCM – Cần Thơ trong tương lai.
Số liệu từ Sở Xây dựng cho thấy, TP.HCM hiện có khoảng 64.000 ha đất đai tiềm năng có thể phát triển theo định hướng giao thông công cộng. Trong đó, khoảng 32.000 ha là đất nông nghiệp hoặc đất trống chưa sử dụng, 9.000 ha là đất công nghiệp, sản xuất có thể chuyển đổi chức năng, và 23.000 ha là đất đô thị hiện hữu cần được chuyển đổi hoặc cải tạo để phù hợp với mô hình TOD.
