Dân số già hóa nhanh mở ra thị trường bất động sản và dịch vụ chăm sóc người cao tuổi tỷ USD tại Việt Nam.
### Dân số già hóa “mở đường” cho thị trường dưỡng lão tỷ đô tại Việt Nam: Tiềm năng lớn, thách thức không nhỏ
Việt Nam đang trải qua quá trình già hóa dân số với tốc độ nhanh chóng, một xu thế nhân khẩu học không chỉ đặt ra những yêu cầu mới về an sinh xã hội mà còn mở ra một thị trường đầy tiềm năng cho bất động sản và dịch vụ chăm sóc người cao tuổi trong thập kỷ tới. Với hàng triệu người sắp bước vào tuổi nghỉ hưu, nhu cầu về các mô hình sống và chăm sóc phù hợp đang tăng mạnh, hứa hẹn một phân khúc kinh tế trị giá hàng tỷ USD. Tuy nhiên, để hiện thực hóa tiềm năng này, nhiều thách thức từ pháp lý đến nguồn lực cần được giải quyết.
#### Thị trường tỷ đô chờ khai phá
Theo chia sẻ từ ông Matthew Powell, Giám đốc Savills Hà Nội, trong một báo cáo chuyên đề gần đây, quy mô dịch vụ chăm sóc người cao tuổi tại Việt Nam được dự báo sẽ tăng từ 2,3 tỷ USD vào năm 2024 lên mức 3,6 tỷ USD vào năm 2032. Mức tăng trưởng kép hàng năm đạt 5,8% này là minh chứng rõ rệt cho sự chuyển mình của xã hội, khi một lượng lớn dân số chuẩn bị bước vào giai đoạn nghỉ hưu và xu hướng chú trọng đến sức khỏe tinh thần cùng lối sống bền vững ngày càng rõ nét. Bà Olivia Wood, Giám đốc Lotus Advisory Group Vietnam, cũng nhận định Việt Nam đang trở thành điểm đến hấp dẫn cho bất động sản an cư – dưỡng lão, nhấn mạnh đây là “thời điểm vàng” để thị trường này phát triển mạnh mẽ.
#### Hệ thống hiện tại còn hạn chế và thiếu chuyên nghiệp
Dù tiềm năng lớn, hệ thống chăm sóc người cao tuổi ở Việt Nam hiện vẫn còn ở quy mô nhỏ và thiếu tính chuyên nghiệp. Báo cáo của Quỹ Dân số Liên Hợp Quốc, được ông Matthew Powell trích dẫn, cho thấy hơn 80% người cao tuổi mong muốn được chăm sóc tại nhà, nhưng chỉ chưa đầy 30% xã, phường có các câu lạc bộ hoặc nhóm hỗ trợ. Cả nước hiện chỉ có dưới 100 trung tâm chăm sóc chuyên biệt, một con số khiêm tốn so với nhu cầu thực tế. Hơn nữa, nghề chăm sóc người cao tuổi chưa được công nhận chính thức trong hệ thống nghề nghiệp, dẫn đến tình trạng thiếu hụt và không chuẩn hóa về nhân sự.
Trên thực tế, số lượng dự án bất động sản dưỡng lão hiện tại còn rất ít ỏi. Một vài tập đoàn lớn như Vingroup, Sun Group, Novaland, VinaLiving đã bắt đầu quan tâm, nhưng phần lớn các dự án vẫn còn mang tính thử nghiệm, quy mô hạn chế và tập trung vào nhóm khách hàng nhỏ, do vướng mắc về bài toán tài chính và pháp lý chưa rõ ràng.
#### Dân số già hóa cấp tốc: Áp lực và cơ hội
Số liệu từ Cục Thống kê Việt Nam khẳng định, quốc gia này sẽ chính thức bước vào giai đoạn dân số già vào năm 2038, khi tỷ lệ người trên 60 tuổi vượt ngưỡng 20%. Quỹ Dân số Liên Hợp Quốc (UNFPA) còn dự báo xa hơn, đến năm 2050, cứ sáu người dân Việt Nam sẽ có một người trên 65 tuổi. Tốc độ già hóa dân số thần tốc này đang làm tăng mạnh nhu cầu về chăm sóc dài hạn, nhà ở an dưỡng và các dịch vụ hỗ trợ y tế. Savills dự báo trong 10 năm tới, với hàng triệu người về hưu, các khu nghỉ dưỡng chăm sóc sức khỏe, nhà ở kết hợp dịch vụ y tế và các mô hình sống – trị liệu sẽ ngày càng được quan tâm, phản ánh sự ưu tiên của người Việt với sức khỏe tinh thần và lối sống bền vững.
#### Thách thức pháp lý, nhân lực và văn hóa cần tháo gỡ
Để thị trường đạt đến cột mốc 3,6 tỷ USD vào năm 2032, các chuyên gia nhấn mạnh Việt Nam cần cải thiện đồng bộ chính sách, thu hút đầu tư và xây dựng một hệ sinh thái nhân lực chất lượng cao. Bà Trần Bích Thủy, Giám đốc quốc gia HelpAge International Vietnam, chỉ ra rằng chính sách pháp lý toàn diện, nguồn nhân lực chuyên nghiệp và yếu tố văn hóa truyền thống là những thách thức lớn. Thị trường đang thiếu một khung pháp lý rõ ràng để vận hành, cùng với sự thiếu hụt trầm trọng lực lượng lao động chuyên nghiệp có tay nghề. Ngoài ra, tâm lý con cái chăm sóc cha mẹ khi về già vẫn còn phổ biến trong phần lớn gia đình Việt, tạo ra e ngại nhất định với mô hình dưỡng lão chuyên biệt.
#### Chiến lược phát triển: Chuẩn hóa và thích nghi
Bà Thủy gợi ý, việc xây dựng khung pháp lý hoàn thiện và chuẩn hóa nguồn nhân lực bền vững là yếu tố then chốt cho sự thành công của thị trường. Cần có bộ tiêu chuẩn nghề nghiệp, chuẩn hóa dịch vụ và thúc đẩy xã hội hóa để khuyến khích doanh nghiệp tham gia. “Đào tạo lực lượng điều dưỡng có tay nghề cao là tiền đề quan trọng để hình thành ngành dịch vụ chăm sóc chuyên nghiệp trong tương lai,” bà khẳng định.
Trong khi đó, bà Emily Fell, Giám đốc cấp cao bộ phận Living Sectors khu vực châu Á – Thái Bình Dương của Savills, khuyến nghị Việt Nam nên tìm kiếm mô hình phù hợp, thay vì sao chép rập khuôn từ các thị trường phát triển. Bà gợi ý kết hợp mô hình “lifestyle” linh hoạt của Úc, các khu dân cư tích hợp cho người cao tuổi tại đô thị, với hệ thống chăm sóc chuyên sâu kiểu Nhật. Đồng thời, học hỏi mô hình “vertical village” của Singapore, nơi nhà ở người cao tuổi được tích hợp vào các dự án đa chức năng để tối ưu hóa quỹ đất và tăng cường gắn kết cộng đồng.
Bà Fell nhấn mạnh tầm quan trọng của khung pháp lý rõ ràng cho các viện dưỡng lão công về quy hoạch, an toàn và bảo vệ người cao tuổi. Đối với các mô hình chăm sóc chuyên sâu, cần có cơ chế thanh toán bền vững dựa trên bảo hiểm công hoặc tư nhân. Hơn cả hạ tầng, Việt Nam cần ưu tiên đầu tư vào *tổ chức vận hành*, bởi đây chính là “trái tim” của mô hình chăm sóc, chứ không chỉ tập trung vào xây dựng cơ sở vật chất. “Việc hình thành các tổ chức điều hành uy tín sẽ quyết định thành công của mô hình dưỡng lão tại Việt Nam,” bà kết luận.
#### Kết luận
Trước ngưỡng cửa của một kỷ nguyên dân số già hóa, thị trường bất động sản và dịch vụ chăm sóc người cao tuổi tại Việt Nam đang đứng trước cơ hội bứt phá chưa từng có. Từ tiềm năng kinh tế tỷ đô đến nhu cầu xã hội bức thiết, đây là một phân khúc đòi hỏi sự đầu tư chiến lược, cải cách chính sách đồng bộ, phát triển nguồn nhân lực chuyên nghiệp và khả năng học hỏi, thích nghi các mô hình tiên tiến. Khi những thách thức này được hóa giải, Việt Nam hoàn toàn có thể xây dựng một ngành công nghiệp dưỡng lão bền vững và nhân văn, đáp ứng xứng đáng cho hàng triệu người cao tuổi trong tương lai.
